Nijmegen

Op de politieke avond van 25 november besluit de gemeenteraad van Nijmegen over een experiment met bijverdienen in de bijstand. Bijstandsgerechtigden mogen hierbij tot een bepaalde hoogte bijverdienen naast hun uitkering, en hoeven niet meer aan tal van verplichtingen te doen. Voordat het experiment van start gaat moet het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid nog toestemming geven. De SP steunt het experiment: “Uitkeringsgerechtigden worden de laatste jaren aan allerlei kanten opgejaagd. Als we in Nijmegen de eerste stap kunnen zetten om deze praktijk een halt toe te roepen is dat een goede zaak.”

Maarten Sweep, gemeenteraadslid namens de SP: “Als SP vinden we al langere tijd dat het opjagen van uitkeringsgerechtigden moet ophouden. We geven in Nijmegen 145,6 miljoen euro uit aan uitkeringen en reïntegratie. 18,5 miljoen gaat naar uitvoeringskosten. Hoe effectief al die controle vanuit de Participatiewet is, blijft onduidelijk. Diverse rapporten en onderzoeken tonen aan dat het huidige systeem inefficiënt is en veel geld kost. Terwijl veel werkzoekenden dolgraag aan de slag willen als vrijwilliger, zzp’er of in een betaalde baan. Het huidige beleid ontmoedigt dit.

Het experiment vloeit voort uit een lobby van GroenLinks voor een Nijmeegs experiment met het basisinkomen. “De SP is geen voorstander van het basisinkomen”, vertelt Sweep. “Het basisinkomen zien wij in beginsel niet als sociaal maar als liberaal, omdat het erop neerkomt dat je mensen een zak geld geeft en ze verder aan hun lot overlaat. Dat past niet bij de verantwoordelijkheid die de overheid hoort te dragen voor de mensen in het land. Een sociaal basisinkomen is onbetaalbaar, een betaalbaar basisinkomen is asociaal laag en blijft onder het bijstandsniveau.”

Toch steunt de SP nu het experiment in Nijmegen. Volgens Sweep is hier dan ook geen sprake van een basisinkomen. “Bij een basisinkomen worden alle toeslagen en uitkeringen afgeschaft en vervangen door één basisinkomen. Dat gebeurt nu niet: dit is gewoon een experiment met minder regels in de bijstand. Deelnemers houden het recht op lokale toeslagen. Daarnaast mogen zij naast hun uitkering inkomen uit arbeid ontvangen. De helft wordt verrekend met de uitkering, de rest mogen ze houden. Verdienen ze per jaar meer dan 12.000 euro bij, dan wordt het meerdere volledig verrekend met de uitkering. Al met al kunnen bijstandsgerechtigden tot 500 euro per maand bijverdienen. Om deelnemers verder de ruimte te geven worden zij van zoveel mogelijk verplichtingen vrijgesteld, bijvoorbeeld de sollicitatie, verhuisplicht, tegenprestatie, boetes en andere maatregelen.Zo ondersteunen we in Nijmegen het eigen initiatief en ondernemerschap van uitkeringsgerechtigden. Dat is veel socialer dan hen enerzijds te verwijten dat ze op de bank niets zitten te doen en ze vervolgens de uitkering af te pakken wanneer ze wat bijverdienen, wat de participatie ontmoedigt.”

Wordt het voorstel aangenomen, dan moet de gemeente Nijmegen nog in gesprek gaan met het ministerie van Sociale Zalen en Werkgelegenheid. Er moet namelijk toestemming komen van het Rijk. Sweep: “Het lijkt erop dat we in Nijmegen steeds het wanbeleid van het kabinet aan het repareren zijn – de zorgbezuinigingen, het falende softdrugsbeleid en nu ook het verantwoordingscircus in de bijstand. Hopelijk ziet minister Asscher de meerwaarde van dit experiment in en geeft hij Nijmegen de ruimte om het uit te voeren.”