Nijmegen

De kunstbus in Nijmegen rijdt niet meer. Kinderen van de brede school, de vroegere openwijk school, konden jaarlijks met deze bus naar Nijmeegse cultuurinstellingen en naar een paar musea in de directe omgeving van Nijmegen (Museum Oriëntalis, Bevrijdingsmuseum en het Afrika Museum). Voor deze kinderen hebben de musea aparte programma’s gemaakt, toegesneden op de leeftijd van het kind. Het is bekend dat kinderen uit kansarme gezinnen veel minder in een museum komen dan kinderen van rijkere ouders. Zo ontstaat ook op het gebied van de cultuur een scheiding in de samenleving.

Jaarlijks zorgden de scholen er voor dat bijna 4000 kinderen van deze regeling gebruik maakten. Dat kostte de gemeenschap bijna 40.000 euro, ca 10 euro per kind. Het Besiendershuis heeft vorig jaar ruim 120.000 euro ontvangen om een 6-tal kunstenaars te huisvesten. Het uitkijkkonijn was een project van ca. 90.000 euro. Als een rijkere volwassene nu naar het Valkhof gaat legt de belastingbetaler daar ca. 40 euro bij. Om eens enkele getallen te noemen.

De huidige coalitie van PvdA, GL en D66 vindt cultuur voor kinderen niet belangrijk. Anders schaf je zo’n belangrijke voorziening niet stilletjes af. Het heeft niet eens in de krant gestaan, het bericht staat in kleine lettertjes op de website van de gemeente.

Kinderen gaan nu bijna niet meer naar de musea. Wethouder Beerten heeft aangeboden ze met het openbaar vervoer naar de musea te brengen. Of met particuliere auto’s. Een onzinnig idee. Scholen durven een tocht met kleine kinderen met openbaar vervoer niet aan. Mogelijk moeten kinderen staan, ze moeten soms overstappen, ze moeten soms ver lopen. Scholen, zo hebben ze mij toevertrouwd, vinden dit niet veilig. De wethouder stelt daar tegenover dat ze op deze manier leren met openbaar vervoer om te gaan. Voor leerlingen van groep 8 is dit wellicht mogelijk, maar voor leerlingen van groep 1 geldt deze “meerwaarde” echt niet. En 10 auto’s charteren met telkens 3 kinderen op de achterbank gaat helaas bij ouders van kinderen die naar de brede school gaan ook niet lukken. En dus gaan de kinderen niet meer naar het museum.

Vorig jaar heeft Vonk, een belangenvereniging voor kunst- en cultuurdocenten, een leerplan uitgebracht dat vooral gericht is op leerlingen in het basisonderwijs. In deze wereld waar het is vergeven van beelden, moeten kinderen 'beeldwijs' worden. Ze moeten leren visualiseren, creatief denken en beschouwen. De natuurlijke plek om dit te leren is het museum. Het museum is daarmee geen pretpark maar een rijke leeromgeving, een onmisbare aanvulling op het klaslokaal. Met name een vroege kennismaking met beeldcultuur is belangrijk voor de latere ontwikkeling van het kind. Aldus Vonk.

Het is van het grootste belang dat musea hun best doen om voor moeilijk bereikbare doelgroepen de drempel te verlagen. Mensen met brede interesses worden gemakkelijker overgehaald dan moeilijk bereikbare groepen als allochtonen. Daarom is het zo belangrijk dat kinderen al in klassenverband naar het museum gaan. Nu klassen niet meer komen, speelt dit zeer in op de wensen van de “echte” kunstliefhebber, ik noem ze graag Jean-Pierre en Nicolette. Die kunnen weer in kunstextase geraken zonder het geroezemoes van kinderen op de achtergrond. Het museum is weer het terrein van de elite.

Natuurlijk is een museumtochtje voor kinderen ook een plezierige ervaring. Ontmoeting met kunst in een mogelijk interactieve setting en omgeving is voor elk kind een plezierige ervaring. Wat is daar mis mee?

Museumbezoek moet geleerd worden. Gelukkig zijn basisschoolleerlingen nog gemakkelijk te kneden. Noodzaak is dat musea aparte programma’s voor kinderen moeten maken. Voor een enkele klas is dat ondoenlijk. Musea moeten dus zeker zijn dat een redelijk aantal klassen komt. Kunst en cultuur pedagogen moeten er natuurlijk voor zorgen dat het museum door kinderen niet wordt ervaren als saaie omgeving. Een op de doelgroep gericht educatief programma is dus een vereiste. En in schoolverband gaan is dan bittere noodzaak als je weet dat ouders het niet doen. Gezellig, snel en veilig met een touringcar.

Beelden spreken het innerlijk van het kind aan. Beelden blijven vaak veel langer hangen dan woorden. Een kind onthoudt de tekening van een vis beter dan het geschreven woord. Om de geschreven en gesproken taal te begrijpen heeft het kind beelden nodig. Musea zijn bij uitstek instellingen die beelden aanreiken.

Het Nijmeegse idee om met kinderen in klassenverband met de kunstbus naar het museum te gaan was daarom ook een uitstekend initiatief. Het was in verhouding goedkoop, het zorgde er voor dat drempels werden weggenomen voor kinderen die anders vaak niet met cultuur in aanraking komen. Jammer dat de Nijmeegse wethouder van cultuur op dit terrein een analfabeet blijkt te zijn. Hij geeft het geld blijkbaar liever aan Jean-Pierre en Nicolette..

Bert Velthuis, gemeenteraadslid SP Nijmegen