Nijmegen

Op 2 november debatteerde de gemeenteraad voor het eerst over het gehele dossier van slachterij Hilckmann nadat een feitenrelaas van 1274 pagina’s openbaar is gemaakt. SP-fractievoorzitter Hans van Hooft legt politiek verantwoording af en geeft antwoord op de meest gestelde vragen.

Sinds februari van dit jaar is de gemeente met Hilckmann in een juridisch conflict verwikkeld, omdat het bedrijf op 24 februari 2016 onverwacht haar deuren sloot. Ruim een half jaar daarvoor had de gemeente Hilckmann uitgekocht voor 27,6 miljoen euro waarvan een bedrag van 21 miljoen euro direct werd overgemaakt. De overige 6,6 miljoen euro zou stapsgewijs worden uitgekeerd bij de bouw op de nieuwe locatie bij Cuijk. Provincie Gelderland en de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM) dragen samen 6 miljoen euro bij aan de hele deal. Met Hilckmann was contractueel afgesproken dat de werkgelegenheid voor al het vaste personeel zou worden behouden. Daar is dus niks van terecht gekomen.

Waarom hebben we tot nu toe zo weinig van de SP over de affaire Hilckmann gehoord?

Van Hooft: “Tot nu toe was steeds onduidelijk waarover wij als raadsleden wel of niet in het openbaar konden spreken. Nu alle relevante feiten openbaar zijn, is het tijd om verantwoording af te leggen en politieke conclusies te trekken. Pas nu kan iedereen zin en onzin rond het hele Hilckmanndossier zelf controleren.”

Heeft de gemeente met 21 miljoen niet veel teveel betaald voor Hilckmann?

Van Hooft: In de zomer van 2015 heeft de gemeenteraad unaniem besloten om Hilckmann voor 27,6 miljoen euro uit te kopen: 21 miljoen ineens en 6,6 miljoen later. Toen was ook voor iedereen duidelijk dat elk ander scenario de gemeente veel meer geld zou kosten. De aankoop was noodzakelijk omdat de gemeenteraad in 2008 het bestemmingsplan Waalfront had vastgesteld waarbij de slachterij op termijn plaats moest maken voor woningbouw. Niet lang daarvoor had de Raad van State nog uitgesproken dat de gemeente Hilckmann vóór 2018 moest uitkopen danwel het gebied moest terugbestemmen. Als we hadden aangestuurd op een juridisch conflict met Hilckmann door te wachten tot het bedrijf vanzelf failliet zou gaan, dan had Hilckmann zeker een claim van 48 miljoen euro op tafel gelegd, op basis van een taxatie door het bedrijf zelf. Weinig kans dat een rechter dergelijk onbehoorlijk bestuur van de gemeente zou honoreren: Hilckmann zou zo’n proces glorieus hebben gewonnen. Of ze de volle 48 miljoen zouden hebben gekregen, is de vraag, maar Hilckmann had in dat geval zeker veel meer dan 21 miljoen euro gekregen. Een ander scenario was mogelijk terugbestemmen naar industrie waardoor Hilckmann weer zou kunnen investeren op de bestaande locatie. Dat zou voor de ontwikkeling in dat gebied zeer onwenselijk zijn. In dat geval zou de gemeente een enorme claim van projectontwikkelaars en omwonenden kunnen verwachten. Ook dat bedrag zou ver boven de 21 miljoen euro uitkomen. Kortom: elk ander scenario had de gemeente veel meer geld gekost.”

Toch zijn er raadsleden die suggereren dat langer wachten uiteindelijk goedkoper was geweest?

Van Hooft: “Die uitrookstrategie zou uiteindelijk helemaal tot niks hebben geleid, behalve een torenhoge claim van Hilckmann waarmee de gemeente veel duurder uit was. Bedenk wel dat dit  dezelfde raadsleden zijn die in de zomer van 2015 unaniem hebben ingestemd met de uitkoop van Hilckmann. Als ze toen hun mond hadden opengedaan, hadden ze nu nog enig recht van spreken gehad. Diezelfde raadsleden liepen wel vooraan om te zeggen hoe schandalig Hilckmann met zijn personeel is omgegaan, terwijl ze zelf op een faillissement wilden aansturen. Ik heb daar maar één woord voor: huichelarij.

Had de gemeente dan niet een veel lager bedrag ineens moeten overmaken en een veel groter bedrag bij de verhuizing?

Van Hooft: “Met 6,6 miljoen zou bijna een kwart van de 27,6 miljoen pas bij de daadwerkelijke verhuizing worden overgemaakt. Voor de gemeente was de kern van de zaak politiek: behoud van werkgelegenheid, maar juridisch gezien is de kern van de zaak het uitkopen van een bedrijf dat onmogelijk op die locatie verder kan. Je zit bij die ingewikkelde onderhandelingen niet alleen aan tafel. Hilckmann wil het volle bedrag binnen halen en trekt dan ergens een streep. In 2008 had de gemeente al 21 miljoen euro aan Hilckmann geboden, zonder enige garantie op behoud van werkgelegenheid. Dat bod is toen door Hilckmann naar de prullenbak verwezen. De banken wilden de verhuizing wel financieren, als het eigen vermogen van Hilckmann met 21 miljoen werd aangevuld. En 21 miljoen was voor de gemeente geen onredelijk hoog bedrag, gezien het eerdere bod en als je het vergelijkt met de uitkoop van de Honig (in hetzelfde gebied) waar 70 miljoen euro voor is betaald. Je kunt dan proberen op een iets lager bedrag ineens aan te sturen, maar dan betaal je weer meer voor het geheel. En daar zat ook niemand op te wachten.

Nu roepen raadsleden dat het een totale verrassing is dat de gemeente 21 miljoen euro ineens heeft overgemaakt, en een ander raadslid zegt dat ze al had gewaarschuwd om niet ineens zoveel geld over te maken?

Van Hooft: “Diezelfde raadsleden hebben wel unaniem ingestemd met de overeenkomst met Hilckmann, waarin gewoon zwart op wit stond dat 21 miljoen euro ineens wordt overgemaakt. Diezelfde raadsleden waren van alle details op de hoogte, en toen alles op tafel lag hebben ze met geen woord gerept over een te hoog bedrag ineens. Ik kan dit soort uitingen achteraf alleen verklaren omdat die raadsleden bewust het college en wethouders in een kwaad daglicht willen zetten. Iedereen, ook het college, wilde een zo laag mogelijk bedrag ineens betalen, om daarmee de werkgelegenheidsgarantie zoveel mogelijk zeker te stellen. In onderhandelingen zijn de marges smal, en krijg je nooit helemaal wat je het liefst zou hebben. Liever koekjes worden bij dit soort zaken niet gebakken.

Wat is je slotconclusie?

Van Hooft: “Gegeven de omstandigheden hebben de gemeenteraad en het college van B en W gedaan wat ze moesten doen: het verstandigste besluit nemen wat er te nemen was. Ook met de kennis van nu zou je het waarschijnlijk in hoofdlijnen weer zo doen. Wel zou ik de volgende keer een scherpere scheiding maken tussen aankoop van de opstalrechten en een verhuisvergoeding om werkgelegenheid te garanderen. Zo’n scheiding voorkomt dat het beeld kan ontstaan dat er geld is weggegooid ten behoeve van werkgelegenheid. In een juridisch gevecht met Hilckmann wordt nu alles op alles gezet om een deel van het geld terug te krijgen. Mocht dat lukken dan zou ik er zeker voor pleiten om het personeel van Hilckmann tegemoet te komen. Zij zijn uiteindelijk de grootste verliezer van dit drama.

Het volledige Hilckmanndossier van 1274 pagina’s is te bekijken op:

https://nijmegen.notudoc.nl/cgi-bin/showdoc.cgi/action=view/id=1597896/t...